آیت الله سیستانی گفت: در امر به معروف و نهی از منکر باید حیثیت و شخصیت خلافکار در نظر گرفته شود که به او اذیت و اهانت نگردد، همچنین نباید خیلی سخت و دشوار گرفت که سبب انزجار او از دین و برنامه های دینی شود.
به گزارش شفقنا، آیت الله سید علی سیستانی درباره احکام امر به معروف و نهی از منکر که در سایت وی و رساله توضیح المسایل ایشان قابل دسترسی است، اظهار داشته است: امر به معروف و نهی از منکر از بزرگترین واجبات دینی است و خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: "ولتکن منکم امه یدعون الی الخیر ویامرون بالمعروف وینهون عن المنکر واولئک هم المفلحون"باید از شما "امت اسلامی" گروهی باشند که بسوی نیکی دعوت کنند و امر به معروف و نهی از منکر نمایند و آنان هستند که رستگارند.
از رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم روایت شده که فرمود : "لا تزال امتی بخیر ما امروا بالمعروف ونهوا عن المنکر وتعاونوا علی البر، فاذا لم یفعلوا ذلک نزعت عنهم البرکات، وسلط بعضهم علی بعض«، ولم یکن لهم ناصر فی الارض ولا فی السما»" .
"امت من مادامی که امر به المعروف و نهی از منکر نمایند و یکدیگر را به احسان و نیکی کمک کنند، در خیر و خوبی خواهند بود و اگر چنین نباشند برکت از آنان برداشته خواهد شد و بعض از آنها بر بعض دیگر- به ظلم- مسلط خواهد گردید و در زمین و آسمان یار و یاوری نخواهند داشت" .
از حضرت امیر المومنین علیه السلام هم چنین روایت شده است : "لا تترکوا الامر بالمعروف والنهی عن المنکر فیولی علیکم شرارکم، ثم تدعون فلا، یستجاب لکم" .
"امر به معروف و نهی از منکر را ترک ننمایید و گرنه بدترین افراد بر شما حکومت خواهند کرد و دعاهای شما هم مستجاب نخواهد شد" .

مساله 1- امر به معروف و نهی از منکر در صورتی واجب می شود که انجام دادن معروف و انجام دادن منکر حرام باشد و در این صورت امر به معروف و نهی از منکر واجب کفائی است، و اگر بعضی از افراد به این وظیفه عمل کنند، از دیگران ساقط می شود، ولی بر همه لازم است که اگر با فعل حرام و ترک واجبی مواجه شدند بی تفاوت نباشند، و انزجار خود را با گفتار و کردار ابراز نمایند و این مقدار واجب عینی است. و از حضرت امیر المومنین علیه السلام چنین آمده است که: "امرنا رسول الله  صلی الله علیه و آله وسلم ان نلقی اهل المعاصی بوجوه مکفهره" .
"رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم به ما دستور داد که با گنهکاران با صورتی درهم کشیده مواجه شویم" . در صورتی که انجام دادن معروف مستحب است- نه واجب- و انجام دادن منکر مکروه است- نه حرام- امر به معروف و نهی از منکر نیز مستحب است. و در امر به معروف و نهی از منکر باید حیثیت و شخصیت خلافکار در نظر گرفته شود که به او اذیت و اهانت نگردد، همچنین نباید خیلی سخت و دشوار گرفت که سبب انزجار او از دین و برنامه های دینی شود.
مساله 2- در وجوب امر به معروف و نهی از منکر باید شرایط زیر وجود داشته باشد:
1- شناخت معروف و منکر ولو به طور اجمال. بنابراین کسی که معروف و منکر را نمی شناسد، و آنها را از همدیگر تشخیص نمی دهد، امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست، بلی گاهی برای امر به معروف و نهی از منکر کردن یاد گرفتن و شناختن معروف و منکر، واجب می شود.
2- احتمال تاثیر در شخص خلافکار . بنابراین اگر کسی می داند که سخن و گفته او اثر ندارد، مشهور بین فقها» آن است که در این صورت وظیفه ندارد و امر به معروف و نهی از منکر بر او واجب نیست، ولی احتیاط واجب آن است که کراهت و ناراحتی خود را از کارهای ناشایسته خلافکار بهر طوری که ممکن است اظهار نماید، هر چند بداند که در او اثر نخواهد داشت.
3- قصد ادامه کارهای ناشایسته و خلاف از شخص خلافکار. بنابراین شخص خلافکار چنانچه نخواهد کارهای خلاف خود را تکرار کند و دوباره مرتکب شود، امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست.
4- معذور نبودن شخص خلافکار در کارهای زشت و خلاف خود، با اعتقاد اینکه کار زشتی که انجام داده حرام نبوده، بلکه مباح بوده، یا کار خوبی که ترک کرده واجب نبوده است.
بلی اگر منکر از کارهایی باشد که شارع مقدس هرگز به وقوع آن راضی نیست- مثل قتل نفس محرم- جلوگیری از آن واجب است، هر چند انجام دهنده معذور باشد و حتی مکلف هم نباشد.
5 - ضرر جانی یا آبرویی یا مالی- به مقدار قابل توجه- شخص امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر را تحدید نکند و مشقت و دشواری غیر قابل تحمل وجود نداشته باشد، مگر اینکه کار معروف- خوب- و منکر- بد- به قدری نزد شارع مقدس مهم باشد که باید در راه آن ضررها و دشواری ها را تحمل نمود.
اگر بخود امر به معروف و نهی از منکرکننده ضرر متوجه نشود ولی بر کسان دیگر از مسلمین ضرر جانی، یا آبروئی، و یا مالی معتنا به متوجه گردد، امر به معروف و نهی از منکر واجب نمی شود، که در اینصورت اهمیت ضرر و آن کار مقایسه می گردد که گاهی در صورت ضرر هم امر به معروف و نهی از منکر ساقط نمی شود.
مساله 3- امر به معروف و نهی از منکر دارای مراتبی است:
- اظهار انزجار درونی و قلبی، مانند روگرداندن و سخن نگفتن با شخص گنهکار.
2- با زبان و به صورت وعظ و ارشاد.
3- اجرائات عملی، از قبیل کتک زدن و حبس نمودن.
و لازم است ابتدائا از مرتبه اول یا دوم شروع نماید و اول آنرا انتخاب بکند که اذیت آن کمتر و تاثیر آن بیشتر است و اگر نتیجه نگرفت به مراتب بعدی و سخت و دشوار دست بزند و درجه های بعدی را انتخاب کند.
و اگر اظهار انزجار قلبی و زبان- مرتبه اول و دوم- موثر واقع نشد نوبت می رسد به مرتبه عملی و احتیاط واجب آن است که در انتخاب مرتبه سوم- اجرائات عملی- از حاکم شرع اجازه بگیرد . و لازم است عمل را از آنجا شروع بکند که ناراحتی و اذیت آن کمتر است و اگر نتیجه نگرفت با اعمال سخت تر و شدید اقدام نماید ولی نباید بحدی برسد که سبب شکستن عضوی و یا مجروح شدن بدن باشد.
مساله 4- وجوب امر به معروف و نهی از منکر، بر هر مکلف نسبت به خانواده و نزدیکان شدیدتر است بنابراین اگر کسی در خانواده و نزدیکان خود نسبت به واجبات دینی، از قبیل نماز و روزه و خمس و... بی توجهی و سبک شمردن احساس نماید و نسبت به ارتکاب محرمات- از قبیل غیبت و دروغ و... بی مبالاتی و بی باکی ببیند، باید اهمیت بیشتری، با مراعات مراتب سه گانه امر به معروف و نهی از منکر جلو کارهای زشت آنها را بگیرد و آنها را با انجام کارهای خوب دعوت نماید.
ولی نسبت به پدر و مادر احتیاط واجب است که با ملایمت و نرمی آنها را راهنمایی بکند و هیچوقت با خشونت با آنها روبه رو نشود.